به گزارش برنا؛ مشاهده یک گونه کمیاب و درحال انقراض حیات وحش ایران در یکی از پناهگاه‌های خراسان جنوبی موجی از عکس العمل‌ها را در بین کارشناسان وعلاقه‌مندان محیط زیست و حیات وحش به راه انداخت. در یک سال تازه، مشاهده گونه‌های نادر و مورد قیمت حیات وحش در برخی زیستگاه‌ها موجی از عکس العمل‌ها را در فضای مجازی به جستوجو داشته‌است؛ تا جایی که برخی صفحات پربازدید فضای مجازی به انتشار کردن اخبار گوناگون در این عرصه رو آورده وبرای بالابردن بازدید صفحاتشان، احساسات مردم را به بازی گرفته‌اند.

انتشار کردن و باز نشرخبرهایی از دیدن «بز اصیل ایرانی» در ارتفاعات البرز، مشاهده «طاووس سیاه اصیل ایرانی» در کاشان و رویت «آهوی افسانه ای تک شاخ» درزیستگاه‌های حیات وحش ایران از این دست اخبار افترا است. اخباری که آنقدر افترا بودنشان اشکار است که حتی نیازی به راستی آزمایی ندارند و با یک جستجوی ساده می توان به فیک بودنشان پی برد. شایعه پراکنی صفحات مجازی و بازنشر این شایعه ها، خبرهای واقعی از مشاهده گونه‌های نادر حیات وحش را تحت تاثییر قرار می دهد و جهت سلب مطمعن مخاطبان رسانه‌ها می شود.

اما ماجرای مشاهده روباه شنی در زیستگاه‌های خراسان جنوبی چیست؟ این خبر از سوی رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان فردوس اظهار شد، اما تقریبا هیچ یک از صفحات مجازی حتی آن را باز نشر نکردند. 

روباه شنی یکی از گونه‌های کمیاب و زیبای حیات وحش مناطق حفاظت شده مظفری و پناهگاه حیات وحش رباط شور است که برای چندمین بار در سالیان تازه توسط محیط‌بانان تصویربرداری شده است.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان فردوس با اظهار عکس برداری محیط بانان پناهگاه حیات وحش رباط شور فردوس از یک قلاده روباه شنی در این منطقه او گفت: «روباه شنی از نظر اندازه کوچکتر از روباه معمولی است اما گوش‌های بلند و پهنی دارد. این چنین، پنجه‌های این حیوان با موهای بلندی پوشیده شده که از آن در برابر گرمای سوزان بیابان محافظت می‌کند.»

محمد کاظم شکرگزار، با گفتن این که روباه شنی عمدتاً از حشرات، جونده‌های کوچک، خزندگان و لاشه حیوانات تغذیه می‌کند، هشدار داد : «شکار روباه شنی توسط سگ‌های گله یکی از عوامل مهم افت جمعیت این گونه قشنگ است و دامداران و چوپانان باید به این قضیه دقت بیشتری داشته باشند تا از انقراض آن جلوگیری شود.»

 روباه شنی در مناطق حاشیه کویر مرکزی، سیستان و بلوچستان، فارس، خوزستان، بندرعباس و به گمان زیادً جزیره قشم زندگی می‌کند. با این حال، اطلاعات دقیقی از جمعیت تخمینی روباه شنی در ایران در دسترس نیست. افت نسل این حیوان به علت شکار و تهدیدات محیطی از جمله عوامل مهم افت جمعیت آن است.

ویژگی‌های روباه شنی

این گونه حیات وحش، جثه کوچک‌تر از روباه معمولی دارد ولی گوش‌هایش به نسبت بزرگ‌تر است. رنگ پشت گوش‌ها برخلاف روباه معمولی، سیاه نیست و غالباً همرنگ پشت بدن یا زرد متمایل به نارنجی است. موها زیاد نرم و متراکم، رنگ پشت خاکستری متمایل به زرد، رنگ موهای دم زرد متمایل به قهوه‌ای و انتهای آن سفید است. دست و پا مختصر‌تر از روباه معمولی است. در بین پنجه‌های دست و پا موهای بلندی وجود دارد. روباه شنی عمدتاً شب‌زی است. به این معنی که زیاد تر فعالیت‌های خود از جمله شکار و تغذیه را در شب انجام می‌دهد. این حرکت به او پشتیبانی می‌کند تا از گرمای شدید روز بیابان در امان بماند و منبع های غذایی خود را در زمان خنک‌تر شب جستجو کند.

به حرف های کارشناسان آهوی تک شاخ امکان پذیر در تاثییر عارضه ژنتیکی به این شکل تبدیل شده‌باشد

زیستگاه روباه شنی در ایران

زیستگاه روباه شنی زیاد تر در مناطق کویری به خصوص در نواحی مرکزی و شرقی ایران، متمرکز است.

کویر لوت:از با اهمیت ترین زیستگاه‌های روباه شنی در ایران، کویر لوت است. این کویر با وسعتی بالغ بر ۵۰ هزار کیلومتر مربع، یکی از بزرگ‌ترین و خشک‌ترین بیابان‌های ایران و جهان محسوب می‌شود. دمای روزانه در کویر لوت به بیشتر از ۷۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد و بارش سالانه کمتر از ۳۰ میلی‌متر است. روباه شنی در این شرایط به زندگی خود ادامه می‌دهد.

بیابان‌های مرکزی ایران: بیابان‌های مرکزی ایران نیز زیستگاه مهمی برای روباه شنی می باشند. این بیابان‌ها شامل دشت کویر، بیابان نمک و مناطق خشک استان‌های یزد، کرمان و سمنان خواهد شد. این مناطق نیز با دماهای بالا و بارش‌های اندک، محیطی چالش‌برانگیز برای حیات وحش فراهم می‌کنند. روباه شنی با حفر لانه‌های زیرزمینی در این مناطق، خود را از گرمای روز و سرمای شب محافظت می‌کند.

حاشیه بیابان‌ها و تپه‌های شنی:روباه شنی در حاشیه بیابان‌ها و تپه‌های شنی نیز یافت می‌شود. این مناطق که بین بیابان‌ها و مناطق نیمه‌بیابانی قرار دارند، به علت شرایط زیستی بهتر، منبع های غذایی بیشتری فراهم می‌کنند. وجود جوندگان، حشرات و گیاهان بیابانی در این مناطق، زمان‌های مناسبی برای تغذیه و بقا روباه شنی فراهم می‌کند.

مناطق سنگلاخی و کوهستانی:روباه شنی در برخی مناطق سنگلاخی و کوهستانی نیز مشاهده می‌شود. این گونه با منفعت گیری از پناهگاه‌های طبیعی در بین سنگ‌ها و صخره‌ها، از خطرات محیطی همانند شکارچیان و دمای شدید محافظت می‌شود. این مناطق نیز با وجود منبع های غذایی کمتر، به علت امنیت زیاد تر و پناهگاه‌های طبیعی، برای روباه شنی دلنشین می باشند.

اهمیت حفاظت از روباه شنی

روباه شنی به گفتن یکی از گونه‌های مهم و منحصر به فرد حیات وحش ایران، نیازمند حفاظت اختصاصی است. تخریب زیستگاه‌های طبیعی به علت گسترش انسانی، تغییرات اقلیمی و شکار غیرقانونی از جمله تهدیداتی می باشند که جمعیت این گونه را در معرض خطر قرار داده‌اند. حفاظت از زیستگاه‌های طبیعی، آموزش جوامع محلی و اجرای قوانین مربوط به حفاظت از حیات وحش از جمله اقداماتی می باشند که می‌توانند به نگه داری و بقای روباه شنی پشتیبانی کنند. با دقت به اهمیت زیستگاه روباه شنی در کویر لوت و دیگر مناطق بیابانی ایران، کوششهای جدی برای نگه داری این گونه و زیستگاه‌های طبیعی آن الزامی است. با آموزش و آگاهی‌بخشی به جوامع محلی و اجرای قوانین حفاظت از حیات وحش، می‌توانیم به نگه داری این گنجینه طبیعی برای نسل‌های آینده پشتیبانی کنیم.