پنج شنبه ۱۶ مه ۲۰۲۴ (۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۳) سیزدهمین سالی می بود که روز جهانی آگاهی از دسترسی‌پذیری (GAAD) در سراسر جهان گرامی داشته می‌شد و در ایران نیز رویدادی به همین منظور با وجود کارشناسان برگزار شد.

به گزارش دیجیاتو، روز پنج شنبه قبل هم زمان با روز جهانی آگاهی از دسترس‌پذیری، رویدادی با گفتن «دسترسی دیجیتال برای همه» با محوریت دسترسی پذیری در اکوسیستم تجارت دیجیتال ایران به همت «دیوار» برگزار شد.

تنوع؛ ارزشی کلیدی

«حسام آرمندهی»، بنیان‌گذار دیوار و کافه بازار در اغاز این اتفاقات او گفت: سال ۹۳ که تصمیم گرفتیم قیمت‌های شرکت را مکتوب کنیم، به این نتیجه رسیدیم که باید تفاوت خود را نشان دهیم. به همین علت ۵ قیمت کلیدی را مکتوب کردیم که یکی از آنها «استقبال از تنوع و گوناگونی» می بود.

او با گفتن این که فعالیت تیم دسترسی‌پذیری دیوار نیز بر پایه همین رویکرد بوده است، افزود: ما تنوع و دسترسی‌پذیری را جزو حقوق شهروندی می‌بینیم و اولین قدم در این مسیر دقت به معلولان جامعه است.

به حرف های بنیان‌‌گذار دیوار، اندوخته‌گذاری در نوشته دسترسی‌پذیری از جنس انتخاب است، نه توجیه اقتصادی.

آرمندهی او گفت: خوشحالیم که در مجموعه ما، افرادی گوناگون و متنوع مشغول فعالیتند.

این فعال اکوسیستم استارتاپی ایران در ادامه گفت: در او گفت و گو دربرگیری (inclusion)، دسترسی‌پذیری نخستین قدم است. باید شرایطی فراهم شود که جامعه متنوع به امکانات دسترسی داشته باشد و از شراکت تک تک افراد جامعه استقبال شود.

آرمندهی در آخر اصرار کرد: حذف (exclusion) حاصل نفرت، نادانی و قوت و دربرگیری نتیجه مهربانی و خرد است. انتخاب ما، انتخاب دوم بوده است.

دسترسی‌پذیری؛ فراتر از معلولیت

«حسین شرفی»، طراح محصول و فعال حوزه دسترسی‌پذیری سخنران دیگر این اتفاقات می بود که به طور آنلاین از کانادا مطالب خود را ارایه کرد.

او با گفتن این که ۸۵ درصد از کاربران دنیا جزو گروهی می باشند که نیاز به محصولات دسترسی‌پذیر دارند، این قضیه را فرصتی برای درآمدزایی دانست.

به حرف های شرفی، ۱۳ میلیون کاربر ایرانی دائماً با مشکل در کار با محصولات دیجیتال روبه رو‌اند، ۷۰ درصد جامعه حداقل یک بار در زندگی دچار معلولیت خواهد شد و تقریباً همه انسان‌ها محدودیت‌های محیطی را توانایی می‌کنند.

او سپس به نوشته طراحی فراگیر در اپلیکیشن‌ها پرداخت و اشاره کرد که این نوشته فراتر از افراد معلول بوده و گروه‌هایی همانند افراد مسن، جوامع روستایی، زنان، مهاجران، افراد با درآمد پایین، کم‌سوادها، بومیان و افراد به حاشیه راننده شده را در بر می‌گیرد.

این فعال حوزه دسترسی‌پذیری این چنین خبرداد که استانداردهای WCAG و ایزو ۴۰۵۰۰ برای طراحی محصولات دسترسی‌پذیر تدوین شده و نسخه فارسی استاندارد WCAG نیز در آدرس PWCAG.ir در دسترس قرار دارد.

تدوین پروپوزال دسترسی‌پذیری در دیوار

«سپیده داوودی»، مدیر محصول دسترسی‌پذیری دیوار سخنران بعدی این اتفاقات می بود.

او با اشاره به این که مطابق آمار ۴.۸ میلیون نفر فرد دارای معلولیت در ایران داریم، او گفت: همه کسب‌وکارهای نقل استراتژی‌هایی برای افزودن به تعداد کاربران تازه دارند؛ در حالی که نزدیک به ۵ میلیون کاربر بالقوه به راحتی نمی توانند از محصولات و اپلیکیشن‌ این کسب‌وکارها منفعت گیری کنند.

داوودی آمار حذف افراد دارای معلولیت را به این تشبیه کرد که محصول یک شرکت برای کل مردم استان فارس قابل منفعت گیری نباشد.

مدیر دسترسی‌پذیری محصول دیوار افزود: از سال ۱۳۹۸ دیوار دسترسی‌پذیری را در برتری کاری خود قرار داد. ما تصمیم گرفتیم دیوار را به محصولی تبدیل کنیم که به‌دور از هر نوع «فرد دیگر‌سازی و محرومیت» باشد. اما با بزرگ‌تر شدن دیوار، استانداردهای دسترسی‌پذیری به طور کامل نگه داری نشد و با گذر زمان نیاز می بود که مجدد این قضیه مورد تجدید قرار می‌گرفت. به این علت تصمیم گرفتیم زیرساختی فراهم کنیم که دسترسی‌پذیری در آینده دچار اشکال نشود.

به حرف های داوودی، راهکار دیوار برای حل این مشکل، تدوین پروپوزال دسترسی‌پذیری دیجیتال بوده است.

او سپس به فرایند طی شده برای اجرای این راهبرد پرداخت و به راه اندازی گروه‌های تمرکز گوناگون شامل نابینایان، ناشنوایان و معلولان جسمی- حرکتی اشاره کرد.

«طاها حمایتکننده‌فر»، طراح محصول دیوار؛ «شاهین طبری»، مدیرعامل «چارگون»؛ و «پرهام دوستدار»، مدیر دسترسی‌پذیری وب‌سایت Booking.com نیز در ادامه به سخنرانی پرداختند و درمورد موضوعات مرتبط با دسترسی‌پذیری توضیح دادند.

ایران نیازمند حمایتقانون

در ادامه این اتفاقات، پنلی نیز با وجود فعالان و کارشناسان نوشته دسترسی‌پذیری برگزار شد.

«محمد اسکندری»، مدیر محصول توانایی سفر تپسی؛ «علی نصرآبادی»، چپترلیدر اندورید کافه‌بازار؛ «عطیه سروی»، مدیرمحصول فیدیبو؛ «امید هاشمی»، کارشناس دسترسی‌پذیری دیوار و «محمدحسین محسنی»، مدیرعامل و هم بنیان‌گذار پازلی در این پنل وجود داشتند.

هاشمی به این مسئله اشاره کرد که بر پایه بازدید‌های وب‌سایت WebAim، مقدار خطاهای دسترسی‌پذیری در وب‌سایت‌ها از ۶۰ اشتباه در صفحه در سال ۲۰۱۹ به ۵۰ اشتباه در سال ۲۰۲۳ رسیده و مجدد این رقم در سال ۲۰۲۴ به ۵۸.۶ اشتباه در هر صفحه افزایش یافته است، نتیجه گرفت که در دنیا نیز مسیر طی شده دارای تلاش و اشتباه بوده و با ایران تفاوت اساسی ندارد.

به حرف های او، تفاوت ایران با دیگر نقاط جهان در حمایتقانونی از نوشته دسترسی‌پذیری است.

عطیه سروی به توانایی طراحی خوانشگر کتاب با گفتن «راوی» در فیدیبو اشاره کرد و او گفت که این امکان به مزیت رقابتی فیدیبو تبدیل شده و در آینده نیز فراهم‌آورد امکان ASR برای ناشنوایان در دستور کار قرار دارد.

محمدحسین محسنی بر اهمیت مسئولیت‌پذیری همه شرکت‌ها در عرصه فراهم کردن دسترسی‌پذیری اصرار کرد.