به گزارش خبرنگار فرهنگی ، ساعت نوزده چهارم اردیبهشت‌ماه  ۸۲ سال پیش اولین فرستنده عمومی رادیو در ایران نصب شد. اولین‌باری که رادیو در ایران شنیده شد به علت فقدان دسترسی و ابزارهای ارتباطی آن زمان، با نام “رادیو تهران” شناخته شد.  در بدو تأسیس، رادیو تهران که دارای دو فرستنده یکی برای موج متوسط و فرد دیگر برای موج‌مختصر می بود، برای پخش برنامه‌های خود از یک استودیو در محل اداره بی‌سیم منفعت گیری می‌کرد.

در سال ۱۳۲۷ یک فرستنده در اختیار رادیو قرار گرفت و یک استودیوی کوچک در میدان ارگ برای پخش اخبار ساخته شد. در سال ۱۳۳۶ نام «رادیو تهران» به «رادیو ایران» تبدیل و بعدها در جنب رادیو ایران فرستنده دومی بنام رادیو تهران نیز مشغول به کار شد که در اغاز امر تنها موسیقی از آن پخش می‌شد. اکنون که ۸۳ سال از اولین وجود رادیو در ایران می‌گذرد رادیو از ۱۶ شبکه رادیویی منفعت می‌برد.

چند چالش و چند مسئله

۱. دستمزد پایین و مشکلات معیشتی برای رادیویی‌ها: 

چندین دفعه پیشکسوتان رادیو در او گفت‌وگوهایشان به دستمزد پایین و یقیناً تبعیض‌هایی اشاره می‌کنند که طبق معمولً نسبت به حقوق و دستمزد رادیویی‌ها و تلویزیونی‌ها وجود دارد. مسئله‌ای که بعضاً از آن به گفتن تبعیض هم نام می‌برند. مصداق بارز آن او گفت‌وگویی که منوچهر آذری پیشکسوت رادیو با خبرنگار تسنیم داشت.

او او گفت: «من فکر می‌کنم زیاد تر باید هوایِ پیشکسوتان را داشته باشند. آنها سال‌ها در عرصه کارهای فرهنگی و هنری استخوان خُرد کردند و از هیچ کوششی کوتاه نداشتند. تبعیض که همیشه وجود داشته است می‌توان در تشکیل آثار رادیویی و تلویزیونی جستوجو آنها گشت.این خواست را داریم که پیشکسوتان و کاربلدهای حوزه رادیو و تلویزیون را دریابند. »

یقیناً بخشی‌زاده معاون صدا در او گفت‌وگوی اخیری که با خبرنگار تسنیم داشت به این مسئله اشاره کرد: «رادیو دچار یک عقب‌ماندگی تاریخی در حوزه بودجه است. ما یک نگاه تطبیقی در او گفت و گو پرداخت‌ها داشتیم در بخشی از تکه‌ها، شغل‌های شبیه در سازمان صداوسیما داریم. یک زمان‌هایی تا ۷ برابر و ۶ برابر عقبیم و در قسمت‌هایی ۱۶ برابر هم این عقب‌ماندگی وجود دارد. خوشبختانه آقای جبلی رئیس رسانه ملی به این موارد کاملاً اشراف دارند. خودشان بحمدالله سپس از جلسات مکرری که داشتیم به بنده عرض کردند من ان‌شاءالله خودم می‌خواهم با خود شما و عوامل ستادی درمورد بودجه رادیو تصمیم بگیریم. 

خودمان به تبعیض و مشکلات در دستمزدهای اهالی نجیب رادیو اشراف داریم؛ از طرفی هم می‌دانیم با ۲۰، ۳۰ درصد اضافه کردن به پرداخت‌ها کاری پیش نمی‌رود. چون یکسری توقعات منطقی است. همکار صدابردار من در استودیوی صدا هم وجود دارد و به فاصله‌ای کمتر از ۱۰ متر در پخش هم فعالیت دارد. اما تفاوت در پرداخت چند برابر می‌شود. این اتفاق خودش عاملی برای پایین آوردن انگیزه و یک مقداری تبعیض می‌شود که آزاردهنده است. نمی‌توانم قول بدهم صددرصد امسال این اتفاق می‌افتد اما با پشتیبانی‌های رئیس رسانه ملّی به جستوجو آخر دادن به این تفاوت‌ها و به نوعی تبعیض‌ها در دستمزدهای هنرمندان رادیو هستیم.»

۲. آگهی‌های آزاردهنده

چندی پیش اولین جشنواره آگهی‌های بازرگانی در صداوسیما برگزار شد. تعداد بسیاری از مدیران به خصوص رئیس صداوسیما به نظام‌مندی و دقت به سبک زندگی و زیاد از موارد دیگر در این حوزه پافشاری کرد. در بینِ این غوغا اما یک مسئله احتمالا مغفول ماند و آن زمان‌نشناسی‌های تبلیغاتی در رادیو و یقیناً بی‌توجهی به ساختِ آگهی رادیویی می بود که یقیناً از علی بخشی‌زاده معاون صدا درمورد آن سوال کردیم.

او به این مسئله اشاره کرد: «می‌دانید که آگهی‌بازرگانی که درست و اصولی ساخته شود حتماً اتفاقاتی را تشکیل می‌کند که حتی یک سریال و برنامه نمی توانند آن مطلب و اتفاقات را به منصه ظهور برسانند. همان گونه که شهید آوینی در کتاب آیینه جادو دارند عکس همه‌ مولفه‌های مطلب را منتقل می‌کند. می‌بینیم هنگامی یک آگهی‌بازرگانی با تعداد بالایی از فرزندان کالا یا بنگاه اقتصادی را معارفه می‌کند در عینِ تبلیغ آن بنگاه و محصول حتماً به تحکیم خانواده هم فکر کرده است. در عین‌حال تجمل و اغواگری هم می‌تواند مطلب‌هایی باشد که در صورتِ ساخت این چنین آگهی‌ها و تبلیغاتی تشکیل شود. 

ما در رادیو دغدغه داریم که تا این مدت بین آگهی‌های بازرگانی تلویزیونی و رادیویی تفاوتی به وجود نیامده است و الان متأسفانه همین طور است که هرچه در تلویزیون پخش می‌شود صدایِ آن به رادیو می‌رسد. چه مقدار خوب است که آنونس اختصاصی‌ای در رادیو ساخته شود. 

بخشی‌زاده پافشاری کرد: احتمالا یکی از دلایلی که بایستی بینِ پخش آگهی تلویزیونی و آگهی رادیویی تفاوت تشکیل شود به این خاطر باشد که رادیو کششِ پخش آگهی‌ها را همچون تلویزیون ندارد. عنصر در تلویزیون او گفت و گو بصری و عکس است و زیاد از خلأهای تبلیغی را می‌‌پوشاند اما در رادیو مدام عنصر خیال را داریم که محتوامحور است، از این جهت همان تبلیغاتی که روی آنتنِ شبکه‌های تلویزیونی می‌رود و او گفت و گو تبلیغی را از دریچه عکس به مخاطب القا می‌کند، نباید در رادیو پخش شود، اشکال ما این است همان آگهی پخش‌شده از طریق تلویزیون، بعضاً در رادیو تکرار می‌شود.»

اما در کنارِ این مشکل و عیب که معاون صدا به خوبی به آن اشاره کرد پخش زمان و بی‌زمان یا همان زمان‌نشناسی تبلیغات در رادیو کماکان وجود دارد و با انتقاداتی همراه است. احتمالا یکی از انتقادهای جدّی به آگهی‌های بازرگانی رادیو در برنامه‌های پرشنونده‌ای باشد که شنونده در حال پیگیری برنامه یا برنامه‌هایی پرشنونده است با نوعی از تبلیغات و آگهی بازرگانی روبه رو می‌شود که نمی‌تواند آن را فهمیدن کند، چون نمی‌تواند در فضای رادیو این نوع تبلیغ و فضای اسپانسری (مشارکتی) را بپذیرد، این مسئله اشکال زیاد جدّی است که نوعِ جنس و فرم و محتوای تبلیغ را باید بر پایه فضای رادیو و تلویزیون درست انتخاب کنند.

کنار این اظهارنظرها و نکاتی که وجود دارد اما مدیران در رادیو و تلویزیون باید به‌سمت آگهی‌هایی بروند که هم تبلیغ را به‌درستی انجام دهد و هم تبدیل به بدسلیقگی نشود، این عبارت زمان‌نشناسی یا به‌تعهدی تبلیغات آزاردهنده، بعضی اوقات علتمی‌شود مخاطب محتوا و آن جذابیت برنامه‌ای را که پیگیری می‌کرد در پی این تعدد آگهی‌ها و طویل‌شدن‌شان، اصطلاحاً «گم» کند.

چندین دفعه اتفاق افتاده است در تلویزیون و پخش سریال‌ها و برنامه‌های پربیننده این اتفاق بیفتد و اکنون این اشکال به رادیو هم سرایت کرده است.

۳: راه‌اندازی چند شبکه رادیویی

معاون صدا در او گفت‌وگوی تازه با خبرنگار تسنیم از راه‌اندازی رادیو بانوان خبر داد که از طریق رئیس صداوسیما پیگیری می‌شود. در کنار الزام این راه‌اندازی شبکه رادیویی، خلأ جدّی رادیو کودکان و حتی بعضاً رادیو سرگرمی هم وجود دارد.  باید دید در سالِ ۱۴۰۳ و روزگار تازه رادیویی‌ها مشکل دستمزدها و آگهی‌های آزاردهنده رفع خواهد شد یا خیر؟ آیا شبکه رادیویی تازه به چرخه شبکه‌های رادیویی حاضر اضافه خواهند شد؟

انتهای مطلب/