به گزارش خبرنگار مهر، اجرای برنامه سلامت خانواده و نظام ارجاع، از سال قبل با ۵۹ شهر کلید خورد و در ادامه بر تعداد شهرهای تحت پوشش برنامه افزوده شد.

این برنامه که وزارت بهداشت اصرار بسیاری بر اجرای آن دارد، تا نزدیک به بسیاری همانند برنامه پزشک خانواده است که حرف های می‌شود برنامه سلامت خانواده جانشین آن شده است. اما، روال اجرای برنامه سلامت خانواده در شهرهایی که کلید خورده است، مشخص می کند که تفاوت چندانی با برنامه پزشک خانواده ندارد. با این تفاوت که تغییراتی در ترکیب تیم مواظب سلامت به وجود آمده است.

حسین فرشیدی معاون بهداشت وزارت بهداشت، در دفاع از برنامه سلامت خانواده و نظام ارجاع؛ معتقد است که با دقت به اهمیت مراقبت‌های بهداشتی اولیه PHC و آثار مورد قیمت آن، دولت سیزدهم و وزارت بهداشت به جستوجو گسترش این مدل می باشند و با دقت به عدم پوشش مناسب خدمات سلامت خانواده در سطح شهرها، مطرح پزشک خانواده در شهرها برای ما اهمیت دارد و متأسفانه پزشکان ما کوریکولوم درسی مناسب در این عرصه با محتوای آموزشی ملزوم را نداشته‌اند. لذا بهتر است مراقبان سلامت را از کارشناسان حوزه پرستاری یا مامایی در مراکز شهری داشته باشیم که سپس از دو سال مطرح، آن گونه که پزشکان برنامه‌ریزی می‌کنند، تصمیم خداحافظی و رفتن به دوره تخصص را نداشته باشند و این چنین افرادی، مسئول پیگیری و درمان ساکنان شهرها خواهند می بود و followup را در حوزه درمان نیز به مسئولیت خواهند داشت.

وزارت بهداشت مدعی است که مبنا برنامه سلامت خانواده، بر این مسئله قرار گرفته که هر شهروند ایرانی یک مواظب سلامت و هر خانم ایرانی نیز یک مامای مواظب داشته باشد و هر شهروند و خانواده‌اش، علاوه بر مواظب سلامت سطح اول، یک پزشک خانواده نیز داشته باشند که در صورت نیاز ارجاع به وی انجام شود و در صورت نیاز به سطوح بالاتر ارجاع داده و پیگیری‌ها صورت می‌گیرد.

در این مطرح، مواظب سلامت به گفتن رکن مهم است که می‌تواند کارشناس بهداشت یا پرستاری باشد و باید یک کارشناس مامایی نیز در ازای هر بلوک ۳۰۰۰ نفره در نظر گرفته شود و رکن دیگر این برنامه، یک پزشک خانواده با حداقل مدرک پزشکی عمومی و گذراندن آموزش‌های ملزوم است و در مرکز جامع سلامت دندانپزشک، کارشناسان ناظر، کارشناس سلامت روان، کارشناس تغذیه و دیگر حرفه‌های مورد نیاز نیز وجود دارند.

در سطوح اولیه اراعه خدمات سلامت، پایگاه‌های سلامت خانواده را خواهیم داشت و سپس با ظرفیت ۴ بلوک از این چنین زیرمجموعه‌هایی؛ مرکز خدمات جامعه سلامت را داریم که در آن خدمات تجمیع خواهد شد و تعداد ۴۰ تا ۸۰ هزار نفر را پوشش خواهند داد و در این سطح کارشناسان بهداشت محیط، بهداشت حرفه‌ای و مدیریت سلامت هم جزو برنامه می باشند.

منتقدان چه می‌گویند

محمدجواد کبیر عضو شورای آینده‌نگاری، نظریه‌پردازی و رصد کلان سلامت، با گفتن این نوشته که نزدیک به ۶۳ درصد بیمه شدگان سرزمین تحت پوشش فراهم اجتماعی می باشند، او گفت: اجرای یکپارچه این مطرح به نظر می‌رسد که قابل تحقق نباشد چون بیمه شدگان همگانی بیمه سلامت به خوبی قابل پوشش می باشند، اما بیمه فراهم اجتماعی تکلیفش روشن نیست.

او گفت: اگر به نظام اراعه خدمت در PHC دقت کنیم، به نقش عوامل محیطی همانند سالم‌سازی آب و…، نیز پرداخته می‌شد که در شهرها قابلیت اجرا ندارد. این چنین اگر بخواهیم بر خانواده متمرکز شویم؛ باید در شهرها به اختیارات و خواسته‌های مردم هم با دقت به گستردگی انتخاب‌های آنان در قیاس با روستا دقت کنیم.

امیدوار رضایی عضو مدام فرهنگستان و عضو شورای آینده‌نگاری نیز او گفت: در نظام جمهوری اسلامی باید همه عمل های و برنامه‌ها بر پایه سیاست‌های کلی نظام باشد و از ابلاغ سیاست‌های کلی سلامت ۱۰ سال می‌گذرد و در مجمع تشخیص مصلحت روی آن کار شده و در بند ۷ این سیاست‌های کلی آمده است که قانون به طور مصوبات مجلس یا لوایح وزارتی باید زیربنای مهم هر برنامه‌ای باشد که تا بحال در برنامه سلامت خانواده این مسئله دیده نشده است.

حسین ملک افضلی عضو مدام فرهنگستان و عضو شورای آینده‌نگاری، نظریه‌پردازی و رصد کلان سلامت او گفت: باید در شهرها با دقت به سطح بالای تحصیلات مردم، برنامه را به جای مواظب محور بودن، در قالب پزشک محور بودن طراحی کنیم؛ چون پزشکان جایگاه والایی برای جلب مطمعن مردم در اجرای این برنامه دارند و مراقبان سلامت زیر نظر پزشکان فعالیت کنند.

او گفت: نظر بنده تکمیل کار کارشناسی با پشتیبانی خبرگان این عرصه و داشتن صبر ملزوم قبل از اغاز عجولانه برنامه جاری است که منبع های را به‌هدر خواهد داد و این برنامه قرار نیست همه مشکلات حوزه سلامت یا PHC را حل کند و باید منبع های مالی و انسانی آن فراهم شود و در نگاه حداکثری باید مشکلات انباشته PHC در سنوات قبل را با پشتیبانی آن حل کرد.

فاطمه فوق الاده عضو مدام و عضو شورای آینده‌نگاری، نظریه‌پردازی و رصد کلان سلامت در گفتن دیدگاه خود او گفت: در این مطرح به او گفت و گو پرداخت بیمه‌ها در قیاس با دوره‌های قبل که پزشک خانواده را اجرا می‌کردیم، کمتر دقت شده است.

او گفت: در اجرای مطرح پزشک خانواده در توانایی‌ای که ما داشتیم، مردم به پزشک عمومی مطمعن کافی نداشتند. اکنون که قرار است مواظب سلامت با مدرک کارشناسی، مسئولیت این برنامه را داشته باشد، باید ببینیم مطمعن مردم تا چه حد است.