وزارت ارتباطات سال ۱۴۰۲ را درحالی اغاز کرد که انتقادات از فیلترینگ به اوج خود رسیده می بود. در میانه این غوغا، «عیسی زارع‌پور» و همکارانش تلاش کردند محدودیت‌ها را با پیش‌بردن پروژه فیبر نوری تحت‌الشعاع قرار دهند.

زارع‌پور که از ابتدای دولت بر گسترش ارتباطات ثابت و جبران «عقب‌ماندگی‌»های قبل پافشاری می‌کند، تصمیم دارد تا آخر این دولت ۲۰ میلیون پوشش فیبر نوری تشکیل کند؛ به این معنی که ۲۰ میلیون خانوار درصورت تقاضا بتوانند ظرف یک ماه به اینترنت فیبر نوری متصل شوند.

تعداد پوشش‌ها در ابتدای سال ۱۴۰۲ نزدیک به ۲ میلیون خانوار می بود که پیشرفت ۱۰ درصدی پروژه را نشان می‌داد. همان زمان زارع‌پور خبرداد که بر پایه مقصد‌گذاری‌ها، تا آخر سال ۱۴۰۲ این تعداد رقمی بین ۸ تا ۱۰ میلیون خانوار می‌شود. با ادامه فیبرکشی اما شدت پیشرفت پروژه به‌شکلی نبوده است که این رقم محقق شود و اکنون بنابر آمارهای رسمی، ۷ میلیون و ۶۵ هزار خانوار در سراسر سرزمین تحت پوشش فیبر نوری قرار گرفته‌اند.

با این که فیبرکشی در این سال علتپیشرفت ۲.۵ برابری پروژه شد، اما هم چنان و با وجود تبلیغات گسترده وزارت ارتباطات، مردم اقبال چندانی به منفعت گیری از فیبر نشان نداد‌ه‌اند. از نزدیک به ۷ میلیون پوشش، تنها ۵۱۳ هزار مشترک به فیبر نوری متصل شده‌اند. تأثیر محدودیت‌های اینترنتی و فیلترینگ گسترده را در این بی‌رغبتی نمی‌توان نادیده گرفت.

با وجود همه این‌ها، اپراتورهای فعال در پروژه فیبر به آینده آن امیدوار می باشند و وزارت ارتباطات نیز تلاش می‌کند تا آخر دولت سیزدهم، گسترش ارتباطات ثابت را در ویترین دستاوردهای خود قرار دهد.

زارع‌پور حرف های است که در سال ۱۴۰۳، تعداد پوشش‌های فیبر نوری ۲ برابر خواهد شد و به ۱۴ میلیون می‌رسد. آن‌طور که او اظهار کرده است، استان تهران تا شهریورماه به‌طور کامل تحت پوشش فیبر قرار می‌گیرد که تا شهریورماه سال سپس، یعنی آخر عمر دولت سیزدهم، پوشش فیبر نوری شهرها به پایان برسد.

بلندپروازی در مجلس

مجلس در سال قبل علاوه بر بودجه دچار لایحه مهم‌تری می بود: برنامه هفتم گسترش. این برنامه که یک فصل مجزا از آن به «گسترش شبکه ملی اطلاعات و اقتصاد دیجیتال» مربوط می بود، احکام مهمی را در بر می‌گیرد؛ اگرچه مجلس در این مورد تقریباً هرچه که دولت ارسال کرده می بود، تصویب کرد.

برنامه هفتم، مقصد‌گذاری ۱۰ درصدی سهم اقتصاد دیجیتال از کل GDP را پیش‌بینی کرده که زیاد حداقلی است. براین‌مبنا، سهم ۷.۵ درصدی جاری باید در طول اجرای برنامه هفتم، یعنی تا سال ۱۴۰۷، تنها ۲.۵ درصد رشد کند که به حرف های «رضا باقری اصل»، معاون پارلمانی وزیر ارتباطات، این رشد به‌شکل طبیعی و بدون برنامه‌ریزی نیز اتفاق می‌افتد.

در قسمت فرد دیگر از برنامه، مقصد‌گذاری ۲۰ میلیون «اتصال» فیبر نوری آمده است. اکنون ۲۶ میلیون و ۲۵۰ هزار خانوار در سرزمین زندگی می‌کنند، با فکر رسیدن تعداد خانوارها به ۲۷ میلیون تا آخر برنامه هفتم، باید سه‌چهارم آن‌ها به فیبر نوری «متصل» شوند. این مقصد‌گذاری زیاد بلندپروازانه است اما درصورت تحقق، ایران را به جمع کشورهای پیشرو درزمینه فیبر نوری اضافه می‌کند.

هفتمین برنامه گسترش سرزمین این چنین به وزارتخانه‌های ارتباطات و فناوری اطلاعات، کار و علوم تکلیف کرده است که با همکاری معاونت علمی، ۵۰۰ هزار نیروی انسانی ماهر پرورش کنند که ازجمله بلندپروازی‌های دیگر این برنامه به حساب می اید.

رصد زندگی خصوصی مردم

ماده ۷۵ برنامه هفتم گسترش، دلواپس‌کننده‌ترین قسمت آن است که در غیاب قوانین شفاف در حوزه حریم خصوصی می‌تواند مشکل‌آفرین باشد. بر پایه این ماده، وزارت ارشاد باید با تشکیل سامانه‌ای، به‌صورت مستمر شاخص‌های فرهنگ عمومی و سبک زندگی مردم را رصد و پایش کند.

مسئله او گفت و گو‌برانگیر در رابطه این تکلیف این است که علاوه بر دستگاه‌های اجرایی، «دارندگان پایگاه‌های داده» نیز باید داده‌های خود را در اختیار این سامانه قرار دهند. این ماده اشکار نکرده است که کسب‌وکارهای قسمت خصوصی مشمول این تکلیف خواهد شد یا خیر، اما کارشناسان با نگرانی از ابهام ماده ۷۵، تشکیل این سامانه را مصداق سرک‌کشیدن به حریم خصوصی مردم می‌دانند.

صیانت خاک می‌خورد

پرونده مطرح صیانت از سال ۹۷ باز شد و با گذشت ۵ سال، مجلس تا این مدت تکلیف آن را اشکار نکرده است. «رضا تقی‌پور»، رئیس کمیسیون بازدید این مطرح، خردادماه سال قبل اظهار کرده می بود نسخه جدیدی از این مطرح که تفاوت‌هایی جدی با مطرح قبلی دارد، در کمیسیون تصویب شده است و صحن تنها باید در رابطه زمان‌زمان اجرای آن تصمیم بگیرد. این که چه وقتی این تصمیم گرفته شود نیز بر مسئولیت هیئت‌رئیسه است.

در همان زمان، «غلامرضا نوری قزلجه»، یکی از دو نماینده ناموافق مطرح در کمیسیون حرف های می بود: «تعدادی از اعضای کمیسیون به‌جستوجو این می باشند که مطرح صیانت را «مصوب‌شده» گفتن کنند، درحالی‌که یک سال و نیم است که هیچ جلسه رسمی برگزار نشده و ماده‌ای هم مصوب نشده است.»

با گذشت بیشتر از ۹ ماه از آن زمان، خبری از تصمیم‌گیری صحن در رابطه زمان‌زمان اجرای مطرح صیانت نشد؛ طرحی که حرف های می‌شود با نسخه‌های قبلی به‌کلی متفاوت است، اما تا این مدت به غیر از تقی‌پور و نزدیکانش، فردی خبری از محتوای آن ندارد.

چندی پیش یکی از نمایندگان مجلس دوازدهم که به‌زودی راه اندازی خواهد شد، حرف های می بود این مجلس باید قوانین نیمه‌همه همانند صیانت و اینترنت ملی را پیگیری کند تا فضای مجلس سالم شود. به‌نظر می‌رسد که صیانت تازه قرار است در مجلس بعدی تعیین تکلیف شود.