به نقل از خبرگزاری مهر، رامش عالی پور، با گفتن این نوشته که چند واژه در مباحث غذا داریم که حاکمیت غذایی، امنیت غذایی و حکمرانی غذا است، او گفت: این سه واژه مفاهیم کاملاً متغیری دارند. اگر بخواهیم در سطح‌بندی و اجرا در نظر بگیریم، حکمرانی غذا بیشترین سطح را دارد. حکمرانی غذا تلاش می‌کند که امنیت غذایی و حاکمیت غذایی را در هر جامعه‌ای اجرا کند؛ چه در سطح ملی و چه در سطوح بین‌المللی. حکمرانی غذا، روش تعامل دولت‌ها و حکومت‌ها با جامعه مدنی، با مردم و قسمت خصوصی است و نحوه گفتمان آنها با قسمت‌های گوناگون زیاد اهمیت دارد. ما برای این که در سرزمین خودمان این کار را انجام بدهیم، شورای‌عالی سلامت و امنیت غذایی را به ریاست رئیس جمهوری برای تشکیل همکاری بین‌بخشی و تشکیل گفتمان راه‌اندازی کردیم.

او گفت: امنیت غذایی چهار مؤلفه دارد و در تعریفش آمده فراهم غذای سالم، کافی در هر زمان برای آحاد مردم به شکلی که مطابق با فرهنگ آن جامعه باشد و استطاعت مردم در آن در نظر گرفته باشد و پایداری غذا برای نسل آینده هم در آن نگه داری بشود. در این تعریف مسائل بسیاری است و چهار مؤلفه مهم داریم؛ تشکیل غذا، دسترسی به غذا، سلامت غذا و پایداری غذا. در هر کدام از این چهار مؤلفه، ذی نقشان باید با هم همکاری کنند تا امنیت غذایی تشکیل بشود. متخصصان تغذیه که در سال‌های تازه در او گفت و گو سیاست‌گذاری غذا و تغذیه پرورش خواهد شد، تحلیل سیاست‌ها را در سرزمین ما انجام دادند و بین ۳۰ تا ۴۰ ذی نقش در امنیت غذایی سرزمین ایران شناسایی شدند.

عالی پور او گفت: شورای‌عالی سلامت و امنیت غذایی می‌گوید این تعداد ذی‌نقش را باید بگذارید کنار همدیگر ولی متأسفانه به این مهم میسر نشده و اولین ایرادی که به شورای‌عالی سلامت و امنیت غذایی گرفته‌اند، این است که چرا در وزارت بهداشت است؟ مگر شورا نیست؟ مگر همه ذی‌نقش‌ها نباید در آن وجود داشته باشند؟ سوء‌تفاهم برای همه تشکیل شده است و می‌گویند چرا باید برویم در وزارت بهداشت و پاسخگو باشیم؟ این اشتباهی است که یقیناً خوشبختانه اخیراً فهمید آن شده‌اند و نظر شده که دبیرخانه را از وزارت بهداشت خارج کنند اما استقرار دبیرخانه در وزارتخانه دیگر هم همین معضل را خواهد داشت.

او گفت: مسائل مختلفی با دقت به مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در سرزمین ما وجود دارد. هنگامی ازمایش ها کشورهای دیگر را در رابطه امنیت غذایی بازدید کردیم، فهمید شدیم همه کشورهای موفق در این عرصه به این نتیجه رسیدند که باید جایی را برای اجرای برنامه‌های امنیت غذایی در کشورشان در نظر بگیرند که در یک قسمت یا وزارتخانه خاص نباشد. سرزمین مکزیک یکی از موفق‌ترین کشورها در این عرصه بوده و کمیته بین‌بخشی برای امنیت غذایی راه اندازی داده است. رئیس این کمیته رئیس‌جمهوری و اعضای آن وزرا می باشند. چرا این کار را کردند؟ برای این که برای اجرای برنامه‌های امنیت غذایی به علت این که ذی‌نقش‌های تعداد بسیاری دارند و طبق معمولً با تعارض منافع و تضاد منافع روبه رو خواهد شد، باید رئیس کمیته فردی باشد که بتواند از مرز بین وزارتخانه‌ها در رابطه قوانین و تعارض منافع عبور کند. دبیرخانه هم یقیناً باید در دولت مستقر باشد.

عالی پور در ادامه گفت: در سرزمین ما هم دبیرخانه شورا باید در جایی باشد که ریاست جمهوری وجود دارند؛ همانند شورای‌عالی امنیت ملی و دیگر شوراهای عالی. در مدلی که در کشورمان گسترش دادیم و اراعه کردیم، جای شورای‌عالی سلامت و امنیت غذایی درست نیست. به هیچ گفتن نه وزارت بهداشت و نه وزارت جهاد کشاورزی این توانایی را ندارند که بتوانند تعامل ملزوم را با همه ذی‌سود‌ها تشکیل کنند.

او گفت: کشورهای دیگر ۳۰ سال قبل از این توانایی عبور کردند. حتی کشورهای اتحادیه اروپا این برنامه را برای اجرای امنیت غذایی داشتند. به آن می‌انها گفتند «سیاست مشترک کشاورزی» اما این را به «سیاست مشترک غذا» تحول دادند چون آن موقع که او گفت و گو کشاورزی می بود، همه به تشکیل زیاد تر دقت می‌کردند و فکر می‌کردند که باید برای مثالً او گفت و گو امنیت غذایی را به وزارت کشاورزی بسپارند. سپس که دقیق نگاه کردند، دیدند مؤلفه پایداری غذا به‌شدت در کشورهایشان تهدید می‌بشود؛ هم به‌علت مباحث اقلیمی و هم به‌علت وجود شرکت‌هایی که به جستوجو تشکیل زیاد تر بودند. وزارتخانه کشاورزی در همه جهان به تشکیل زیاد تر دقت می‌کند و دقت ملزوم را به پایداری آب، خاک و منبع های و حتی احتمالا ایمنی و سلامت ندارد.

عالی پور در ادامه گفت: سپس از این تحول در اتحادیه اروپا، سرزمین هلند اولین کشوری می بود که این تحول را نظر داد و او گفت اگر بگویید Commo- food policy، مجبورید به پایداری غذا هم دقت کنید و این زیاد اهمیت دارد. هلند یکی از کشورهایی می بود که بیشترین گوشت قرمز را تشکیل می‌کرد و بیشترین صادرات گوشت قرمز را در جهان داشت. به این سرزمین حرف های شد پرورش زیاد دام، متان تشکیل می‌کند و این متان علتافزایش گرمایش جهانی می‌بشود. باید این درصد را افت بدهد وگرنه مالیات بسیاری برای صادرات آن در نظر گرفته می‌بشود. هلند سیاست‌های تشکیل غذا و امنیت غذایی‌اش را به شکلی تحول داد که پایداری غذا فراهم بشود و در نتیجه وضعیتشان چه در تشکیل غذا و چه در پایداری و اجرای امنیت غذایی بهتر شد. ما باید از این ازمایش ها کشورها درس بگیریم. این مدلی است که به سیاست‌گذاران کلان سرزمین اراعه کردیم و امیدواریم هم در مجمع تشخیص مصلحت نظام و هم در مجلس مورد دقت قرار بگیرد.

او گفت: وزارت جهاد کشاورزی پیش‌نویسی تهیه کردند و این پیش‌نویس را به شورای‌عالی انقلاب فرهنگی بردند. این او گفت و گو را در آن سند نقل کردند که به‌علت این که مسئولیت وزارت جهاد کشاورزی فراهم غذا است، باید امنیت غذایی به وزارت جهاد کشاورزی سپرده بشود و حتی نظر داده بودند که قسمت سلامت در وزارت بهداشت بماند و قسمت امنیت غذایی‌اش به وزارت جهاد کشاورزی سپرده بشود. خوشبختانه تا جایی که خبر دارم، رئیس‌جمهوری با این نظر موافقت نکردند و هم چنان اجرا و نظارت بر اجرای سند امنیت غذایی به شورای‌عالی سلامت و امنیت غذایی سپرده شده است.

امنیت غذایی موضوعی چند بخشی و بین‌رشته‌ای است

عالی پور او گفت: واقعاً باید نقش همه ذی نقشان در شورای عالی سلامت و امنیت غذایی در نظر گرفته بشود؛ برای مثالً الان سازمان محیط‌زیست به علت این که متولی مباحث محیطی است و به علت تهدیدات غیرقابل‌انکاری که در او گفت و گو تغییرات اقلیم داریم، یکی از ذی نقشان زیاد اثرگذار در مبحث امنیت غذایی سرزمین ایران محسوب می‌بشود، ولی هنگامی که تحلیل ذی‌نفعان را در او گفت و گو سیاست‌گذاری غذایی سرزمین انجام دادیم، دیدیم که شورای عالی اصلاً این ذی‌نقش را با وجود این که علاقه بسیاری دارد که در این عرصه کار کند و با وجود این که مسئولیتش است، اصلاً در نظر نگرفته و قوت آن برای اجرای برنامه‌های امنیت غذایی و حتی حمایتاز آنها زیاد کم است. از نظر دیگر، هنگامی که تجزیه و تحلیل کردیم، دیدیم که جهاد کشاورزی قوت زیاد بالایی در این عرصه دارد اما سیاست‌ها را بدون تعامل با وزارتخانه‌های دیگر اتخاذ می‌کند.

در او گفت و گو حکمرانی غذا خوب عمل‌نمی‌کنیم

او گفت: ما اسناد بالادستی زیاد خوبی داریم؛ برای مثالً مقام معظم رهبری بر فراهم غذای سالم برای آحاد جامعه اصرار کردند، ولی ما متأسفانه در حکمرانی غذا به این قضیه دقت نکردیم. چرا مردم باید دلواپس خوردن میوه و سبزی باشند و دلواپس باشند که مبادا به سموم آلوده باشد یا برای مثالً در پرورش سبزی و میوه از پساب فاضلاب منفعت گیری شده باشد؟ این قضیه مشخص می کند در او گفت و گو حکمرانی غذا که چند مؤلفه دارد؛ برای مثالً شفافیت، پاسخگویی و…، واقعاً خوب عمل نمی‌کنیم. صداقت با مردم و مشارکتی بودن زیاد اهمیت دارد. چرا در اجرای برنامه‌های امنیت غذایی از خود مردم پشتیبانی نمی‌گیریم.

عالی پور در ادامه گفت: این مشارکتی بودن هم درمورد او گفت و گو برابری و محوری و عدل، هم در رابطه مردم و هم در رابطه همه ذی نقشان سخن بگویید می‌کند. این‌طور نیست که به یک ذی‌نقش برای مثالً آنچنان قوت داده بشود که بقیه مؤلفه‌های امنیت غذایی فراموش بشود و برای قدرتش پاسخگو نباشد؛ چه به جامعه و چه دیگر ذی‌نقشان.

او گفت: ما صدای مشترک همه ذی نقشان را نداریم تا یک برتری را انتخاب کنند و به سیاست‌گذار بگویند شما که سیاست‌گذار کلان هستید، باید به این برتری دقت کنید. هنگامی حکمرانی امنیت غذایی در ایران را بازدید می‌کنیم، می‌بینیم هر فردی فقط قضیه مربوط به سازمان خودش را پیش می‌برد و نگاه بخشی دارد. آن صدای مشترک برای انتخاب برتری‌ها که برمی‌گردد به همکاری بین‌بخشی مناسب، دیده نمی‌بشود. به همین علت است که هنگامی قیمت‌هایی که برای مواد غذایی در نظر گرفته می‌بشود، نگاه می‌کنیم، می‌بینیم بخشی از جامعه اصلاً امکان تهیه مواد غذایی را ندارند. از آن طرف، تشکیل مواد غذایی به قدری شده که منبع های آب‌های زیرزمینی افت اشکار کرده و کفاف نمی‌دهد و تحول اقلیم ما را تهدید می‌کند.

این دکترای سیاستگذاری غذا و تغذیه، اصرار کرد: من قبول دارم که گندم محصول استراتژیک است که باید در سرزمین تشکیل بشود ولی در او گفت و گو خودکفایی گندم می‌توانیم همانند زیاد از کشورهای دیگر کشت فراسرزمینی داشته باشیم و در مزارع خودمان محصولات دیگر تشکیل کنیم که آن هم به امنیت غذایی مردم ما پشتیبانی می‌کند. احتمالا باید در برخی از سیاست‌های مرتبط با امنیت غذایی بازنگری کنیم و این کار واقعاً اهمیت اختصاصی‌ای دارد؛ به علت این که اینها مؤلفه‌های حکمرانی امنیت غذایی می باشند.