به نقل از خبرنگار فرهنگی ، تصاویری به‌یادماندنی و خاطره‌انگیز از پدر و جایگاه پدر در طول این سال‌ها در تعداد بسیاری از فیلم‌های سینمای ایران و سریال‌های تلویزیونی ناظر بودیم که تعداد بسیاری از آنها در خاطر مانده‌اند.

بازیگران تعداد بسیاری از محمدعلی کشاورز و عزت‌الله انتظامی تا خسرو شکیبایی و جمشید اسماعیل‌خانی، جمشید مشایخی، داود رشیدی، پرویز پورحسینی و منوچهر نوذری پدرانه‌هایی ماندگار از خودشان به‌جای گذاشته‌اند، چهره‌هایی که جای خالی‌شان در سینما و تلویزیون حس می‌بشود و پدرانه‌های ماندگاری را خلق کردند.

یقیناً جوان‌ترهایی همچون شهاب حسینی، حامد بهداد، رضا عطاران، امیر جعفری و تعداد بسیاری دیگر نقش‌آفرینی کردند و پدرانه‌هایی که علی نصیریان، پرویز پرستویی، داریوش ارجمند، محمد کاسبی و مهدی سلطانی از خودشان به‌جای گذاشته‌اند در نوع خودش قابل دقت است.

علاوه بر نگاهی به چند نقش پدر ماندگار در سینما و تلویزیون، یک مسئله‌ای هم وجود دارد و آن برخی از فیلم‌هایی است که اصطلاحاً صدمه‌شناسانه سراغ سوژه‌هایی از جمله ازهم‌پاشیدگی خانواده‌ها، پدران نامهربان و منفعت‌طلب یا پدران خیانتکار و معتاد و سارق و… می‌روال اما عکس مخدوشی از مردان و پدران ایرانی در خاطره مخاطب از خودش به جای می‌گذارد. این اتفاق بعضاً مورد انتقاد بوده است.

در عین حال سینما و تلویزیون اکثر اوقات مثالهای خوبی را به نمایش گذاشته که تصویری شریف و نجیب از پدران ایرانی است که به نظر می‌رسد برای آموزش و پرورشِ بهتر نوجوانان و جوانان از طریق سینما و تلویزیون تصاویر بهتری از مردان و پدران ایرانی به نمایش گذاشته بشود و کمتر ناظرِ ساخت فیلم‌ها و سریال‌هایی باشیم که حرمت‌شکنی و بی‌احترامی به پدران را نشان دهد.

به تعبیر برخی از کارشناسان، تا این مدت سینما و تلویزیون نتوانسته تصویری درست و واقعی از پدران زحمتکش و تلاشگر که برای رفاه خانواده‌شان به هر آب و آتشی می‌زنند را اراعه دهد. احتمالا یکی از نتایج این اتفاق، نداشتنِ تصویری از پدر واقعی ایرانی باشد که تا این مدت به عکس کشیده نشده و این در حالی است که مثالهای خارجی بی‌شماری از پدران چندین دفعه ساخته و پرداخته شده است.

اما چند نقش ماندگار در سینما و تلویزیون از «پدر»؛

در بین سریال‌ها حتماً می‌توان دو نوع پدرِ متفاوت را معارفه کرد که هر دو ماندگار شدند؛ اول؛ پدر سالار و دوم؛ حشمت فردوس در ستایش. مجموعه پدرسالار داستان زندگی پدری مهربان و یقیناً سخت‌گیر به نام «اسدالله خان» را روایت می‌کند. خانواده برای اسدالله خان قیمت اختصاصی‌ای دارد و همه پسران او به همراه عروس‌هایش در یک خانه زندگی می‌کنند. اما مشکل و ماجرای مهم داستان از جایی اغاز می‌بشود که ناصر، پسر کوچک این خانواده تصمیم به ازدواج می‌گیرد، اما همسر او حاضر نیست تا در خانه‌ پدری ناصر زندگی کند.

پدر سالار احتمالا از نخستین سریال‌هایی می بود که با محوریت شخصیت پدر در تلویزیون ساخته شد. این سریال که محصول سال ۱۳۷۲ است و در زمان پخش خود دقت بسیاری را به خود جلب کرده می بود، با بازی درخشان مرحوم محمدعلی کشاورز در نقش اسدالله‌خان واعظیان و کوششهای او برای نگه داری سلطه گری‌ بر فرزندانش شناخته می‌شد. یقیناً هم چنان نیز بازپخش‌ این مجموعه پرطرفدار دهه ۷۰ در شبکه آی فیلم مورد استقبال مخاطبان قرار می‌گیرد.

محمدعلی کشاورز نقش اسدالله خان را با صلابت بازی کرد و از ماندگارترین نقش‌های پدر در سریال‌های تلویزیونی به حساب می اید.

داریوش ارجمند و نقشِ حشمت فردوس

نقش حشمت فردوس زیاد ماندگار و دیده شد. داریوش ارجمند این نقش را طوری اراعه داد که مردم با شخصیتی روبرو می‌شدند که افکار پدرسالارانه دارد اما برای نگه داری کیان خانه و خانواده‌اش همه کار می‌کند. شخصیتی خاکستری که دو روی سکه آدم‌های جامعه را نشان می‌داد که هم پاره‌ای از زشتی‌ها و بدی‌های حاضر را نشان می‌داد و هم خوبی‌هایی که کمرنگ شده و باید مجدد احیا بشود.

اما در عین حال نحوه روبه رو حشمت فردوس با همسر و عروس خود نقطه منفی بزرگی می بود که از شخصیت با صلابت پدر در سریال ستایش در خاطره‌ها باقی مانده است. اما احتمالا مهم ترین ویژگی شخصیتی حشمت فردوس، همت و تلاشگر بودن اوست. او از ابتدا با تلاش روی پای خودش ایستاده و این خصلت حتی در وقتی که همه مال و اموالش را از کف داده نیز همراه او باقی مانده است.

ستایش در سه فصل به کارگردانی سعید سلطانی ساخته شد و در هر سه فصل نیز پدر خانواده فردوس محوریت داستان را بر مسئولیت داشت

مهدی سلطانی و یک «پدر» ماندگار

در کنار این دو پدرِ ماندگار نمی‌توانیم از کنار نقش «پدر» مهدی سلطانی در سریال «پدر» به سادگی عبور کنیم. اتفاقاً این نقش و کاراکتر، یک نگاه درستی از پدر را روایت کرد؛ پدر ایرانی. پدری که در عینِ دقت به فضایِ روز اما از مدل‌های سنتی‌اش خارج نمی‌بشود.

این «پدر» را حامد عنقا و بهرنگ توفیقی به گفتن تهیه‌کننده و کارگردان در سال ۱۳۹۷ برای تلویزیون ساختند. مهدی سلطانی نقش حاج علی تهرانی که نقش کلیدی داستان می بود را بازی کرد. نمونه یک پدر مهربان و خانواده دوست و ایده‌آل ایرانی.

در سینما با پدری که خسرو شکیبایی خلق کرد

یکی از نقش‌های شاخص خسرو شکیبایی حتماً مربوط به فیلم کیمیا احمدرضا درویش می‌بشود. جایی که او نقش رضا را بازی می‌کند در جریان دعوا بعثی‌ها به اسارت درمی‌آید و سال‌ها سپس که آزاد می‌بشود به جستوجو دخترش می‌رود که در روز اسارتش به دنیا آمد و با مرگ همسرش نزد یک پزشک زندگی می‌کند. آنقدر این ایثارگری که شکیبایی در جریان بازی در این نقش خلق می‌کند قشنگ و دیدنی است می‌تواند یکی از پدرانه‌های ماندگار سینما باشد.

اما او در طولِ این سال‌ها یک پدرِ ماندگار فرد دیگر هم خلق کرد که در فیلم «دست‌های خالی» ابوالقاسم طالبی به نمایش درآمد. او در این فیلم هم مجدد نقش پدری را ایفا می‌کند که از اسارت آزاده شده و با مشکلات سال‌های جنگ دچار شده اما تفاوتِ بین این دو نقش را حتماً می‌توان فهمیدن کرد. جایی از این نقش به دلِ مخاطب می‌نشیند که دخترِ شکیبایی در «دست‌های خالی» که نقش او را مریلا زارعی بازی کرده متهم به قتل می‌بشود او به گفتن پدر به آب و آتش می‌زند تا او اعدام نشود.

همین‌طور نقشِ پدرانه خسرو شکیبایی در «خواهران غریب» هم به نوعی دیگر تا این مدت دیدنی است.

پدر در فیلم‌های حاتمی‌کیا

در بینِ آثار ابراهیم حاتمی‌کیا یک پدر ماندگار را علی نصیریان در «بوی پیراهن یوسف» خلق کرد که تا این مدت به یادگار مانده است. پدری که سال‌ها چشم به راه فرزند اسیرش مانده که برای دیدن فرزند اسیرش سراز پا نمی‌شناسد. تا این مدت هم بعد از سال‌ها این عکس از «پدر» برای مردم دیدنی و دیدنی است.

اما پرویز پرستویی در «به نام پدر» یک نمایی دیگر از پدر را خلق کرد. او در روزهای جنگ برای مقابله با دشمنان بعثی، در زمین مین می‌کارد و دخترش برای باستان‌شناسی و حفاری، پایش روی همان مین‌ها می‌رود. بازی دیدنی حسرت خوردن‌های پرستویی در این فیلم به گفتن یک پدر، عکس ماندگاری را از جایگاه پدر به نمایش می‌گذارد.

سه پدر در فیلم‌های مجید مجیدی

پدری که حسین محجوب در «به رنگ خدا» به نمایش می‌گذارد تا پدری که محمد کاسبی در «پدر» و رضا ناجی در «آواز گنجشک‌ها» هرکدام آموزنده و در عین حال دلنشین‌اند. جایی در «رنگ خدا» چالش‌‌های پدر یک فرزند نابینا به عکس کشیده می‌بشود، جایی در «پدر» زندگی نوجوانی به نمایش گذاشته می‌بشود که دوست ندارد ناپدری داشته باشد و این چنین در آواز گنجشک‌ها» یک پدر اخراج شده‌ای را می‌بینیم که به هر دری می‌زند خانواده‌اش به سختی نیفتند.

شهاب حسینی در «حوض نقاشی»

در «حوض نقاشی» یک نقش ماندگار از شهاب حسینی می‌بینیم که خودش و همسرش در فیلم کم‌توان ‌ذهنی‌اند و برای تعامل با فرزند سالم خود دچار مشکل‌اند؛ اما در عین حال نمی‌توان از کنار ایثارگری‌های این پدر و مادر به سادگی عبور کرد که درس‌های بسیاری در آن نهفته است.

در فیلم «خانه‌ای روی آب» و «روسری‌ آبی» عزت‌الله انتظامی پدرانه‌های ماندگاری از خودش به جای می‌گذارد. در «دهلیز» که برای اولین بار یک نقش جدّی از رضا عطاران به نمایش درآمد او نقش یک پدر زندانی که ناخواسته مرتکب قتل شده را بازی می‌کند.

در فیلم‌های «دختر»، «کوچه بی‌نام» و «ستاره بازی»، فرهاد اصلانی پدرانه‌های متغیری را از خودش به نمایش می‌گذارد. در «درخت گردو» زندگی تلخ یک پدر به عکس کشیده که در جریانِ بمباران شیمیایی سردشت هر لحظه برای زنده ماندن همسر و فرزندانش تلاش می‌کند که کمرش چندین دفعه زیر سختی حوادث و مشکلات خم می‌بشود اما باز می‌ایستد.

انتهای مطلب/