به نقل از خبرنگار فرهنگی ، مستند «تکیه دولت» به کارگردانی علیرضا قاسم خان در قالب هفتمین جشنواره تلویزیونی مستند، از شبکه مستند سیما پخش شد.

قاسم خان درمورد سوژه این مستند گفت و او گفت: این مستند درمورد یکی از با اهمیت ترین بناهای تاریخی شهر تهران یعنی «تکیه دولت» است و به چگونگی تاثیرات تاریخی، سیاسی، هنری و اجتماعی آن در دوران خودش می‌پردازد.

او همین طور گفت: “تکیه دولت” بنایی است که در اواسط دوره ناصرالدین شاه یعنی در سال ۱۲۹۰ قمری در جنوب کاخ گلستان و در نزدیکی بانک ملی سبزه میدان بازار جاری ساخته می‌بشود. بازدید این نوشته که انگیزه ناصرالدین شاه از ساخت این بنا چه بوده و در گذر زمان چه سرنوشتی برای آن رخ می‌دهد سوژه مهم این مستند است.

او با اشاره به تأثیرات هنری و اجتماعی این بنای تاریخی او گفت: تکیه دولت، تأثیرات زیاد بسیاری در تاریخ هنری ایران داشته است. برای مثال، از بُعد هنری می‌توان او گفت که به واسطه ساخت این بنا در تهران، نمایش تعزیه به اوج خود رسیده و موسیقی نیز شکل و فرم بهتری اشکار می‌کند. از سویی دیگر، این بنا تأثیرات اجتماعی بسیاری نیز داشته و به گفتن یکی از بناهای مهم شهر تهران شناخته می‌شده است.

قاسم‌خان خاطرنشان کرد: دلنشین است بدانید که برای اولین بار سربازگیری به شیوه تازه در این بنا انجام می‌بشود؛ تا پیش از این، هر کدام از ایل‌ها باید تعدادی از جوانان خود را به گفتن سرباز معارفه می‌کردند و همین نوشته عرصه نوعی تبعیض می‌شده است اما در شیوه تازه، مقرر می‌بشود که هر جوان که به ۱۸ سال می‌رسد، باید به خدمت سربازی برود. از منظر سیاسی نیز، تکیه دولت، بزرگترین تالاری است که در اتفاقات مهم سیاسی، میزبان مردم می‌شده و آنها را گردهم جمع می‌کرده است.

او از پژوهش طویل برای ساخت این مستند خبر داد و او گفت: قبل از تشکیل این مستند نزدیک به ۶ سال، از سال ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۷ مشغول تحقیق و پژوهش روی این بنا بودم که خروجی آن کتاب «تکیه دولت» می بود که در سال ۱۳۹۷ به چاپ رسید و در همان سال به چاپ دوم رفت. مستند «تکیه دولت» دقیقا بر پایه اسناد، دست‌نوشته‌ها و پژوهش‌های این کتاب تشکیل شده و کاملا آرشیوی است. من فکر می‌کنم که سینمای مستند ما اساساً به پژوهش نیاز جدی دارد.

کارگردان مستند «تکیه دولت» درمورد حواشی ساخت تکیه دولت نیز گفت و او گفت: بر پایه پژوهش‌هایی که داشتم، این بنا در اوج قوت ناصرالدین شاه یعنی حدودا ۱۲ سال قبل از کشته شدن او ساخته می‌بشود. یقیناً ساخت آن حواشی نیز به جستوجو داشته است؛ برای مثال، عده‌ای می‌انها گفتند این بنا برای عوام فریبی ساخته شده و عده‌ای دیگر می‌انها گفتند ناصرالدین شاه این بنا را تحت تاثییر سفرهایش به خارج بنا کرده است، اما در کتاب «تکیه دولت» با رجوع به اسناد اثبات می‌کنیم که ناصرالدین شاه این مکان را برای تعزیه ساخته است. یکی از دلایل ما این است که از معماری ایرانی اسلامی برای ساخت آن پشتیبانی گرفته شده است.

وی درمورد سرنوشت این بنا نیز گفت: اکنون هیچ اثری از این بنا باقی نمانده است؛ بعد از مرگ ناصرالدین شاهف مظفرالدین شاه زیاد علاقه‌مند به تعزیه نبوده و این هنر آرام آرام مسیر افول را در پیش می‌گیرد. این روال ادامه اشکار می‌کند تا در زمان پهلوی اول و نخست وزیری عبدالحسین هژیر دستور تخریب آن صادر می‌بشود. پهلوی اول زیاد موافق برگزاری مراسمات آیینی محرم را نداشت و این بنا آرام آرام رو به تخریب رفت.

بر پایه این گزارش، مستند «تکیه دولت» در پانزدهمین جشنواره سینما حقیقت، نامزدهای قسمت‌های بهترین پژوهش، بهترین موسیقی و بهترین کارگردانی می بود که جایزه بهترین موسیقی را گرفت. این مستند این چنین جایزه بهترین پژوهش را از جشنواره شهر دریافت کرد و کتاب «تکیه دولت» نیز جایزه بهترین پژوهش عاشورایی را گرفت.

عوامل تشکیل این مستند عبارت هستند از:

تهیه‌کننده و کارگردان: علیرضا قاسم‌خان، تدوین و گرافیک: بابک صاحبقرانی، موسیقی: مهدی محمودخانی، انیماتور: حسین ادیبی‌منش و خوشنویس متن: حسین نوروزی.

انتهای مطلب/