به نقل از خبرنگار فرهنگی ، محمود واعظی رئیس دانشکده الهیات دانشگاه تهران در‌ نشست خبری همایش بین المللی اخلاق دیجیتال و فضای مجازی او گفت:  الهیات امروزه در جهان عرصه زیاد گسترده‌ای دارد. همه شئون اجتماعی، صنعتی،‌ فرهنگی و اقتصادی شامل گستره الهیات و معارف می باشند. الهیات امروز به گستره جهان است. یکی از شئون الهیات وجود در مباحث روز و فناوری‌های تازه است. صنعت و فناوری که از قرن ۱۶ در جهان باب شد و پارادایمی را به خود تعلق داد که با صنعت اغاز شد، خلأ اخلاقی و معنوی همراه آن زاییده شد. امروزه در جهانی که سپری می‌کنیم، با همه لوازم پیشرفته، بشر بیشتر از همیشه نیازمند مباحثی است که بتواند انسانیت خود را نگه داری کند. در لابلای چرخ‌دنده صنعت و در لابلای فضاها و نرم افزارها و سخت‌افزارهایی که به بازار می‎آید، جایگاه انسانیت، شرافت، اخلاق، آزادگی، مردانگی و شجاعت از بین نرود. الهیات خودش را در این عرصه پیشرو می‌داند. از برجای مانده‌های ما فضای دیجیتال،‌ فضای سایبر و فناوری‌های تازه است. دوستان ما با مدیریت معاونت پژوهشی و فناوری دانشکده این همایش را پیش بردند.

محیط خانواده و جامعه با خلأ اخلاق در فضای مجازی و دیجیتال روبه رو است

او گفت: سطح همایش به طور بین المللی است و با کشورهای بسیاری مکاتبه کردیم تا در همایش مقاله دهند و پیش‌نشست‌های علمی برگزار کند. بر آن هستیم با گردآوری مقاله‌ها و با منفعت گیری از نهادها و اندیشمندان تا بتوانیم مجموعه نفیسی را در حوزه اخلاق دیجیتال آماده کنیم و به جامعه علمی اراعه دهیم. قطعاً نیاز به این چنین همایشی، یک نیاز فردی نیست بلکه همه آحاد ما نیازمند این محیط هستیم. یک بخشی از برنامه‌های ما به رویکردها و نگرش‌های فردی مرتبط است. بخشی از آن  به خانواده بر می‌گردد. خانواده‌ای که فناوری‌های تازه جزئی از ذاتش شده است. این محیط یک نقصانی دارد که همان اخلاق در فضای مجازی است تا بتواند فضای بی روح دیجیتال و فضای مجازی را تعدیل کند.

تنظیم سند اخلاق همگرایی بسیاری بین نهادها تشکیل می‌کند

واعظی در ادامه گفت: عرصه دیگر در فضای دیجیتال و مجازی جامعه است. در این عرصه هم روابط مردم دستخوش فضای بی روح دیجیتال و دیگر قرار می‌گیرد. مقداری فراتر که می‌رویم، نهادها و مؤسسات در این عرصه باید شریک باشند. اسنادی که باید در این عرصه تنظیم بشود، می‌تواند همگرایی بسیاری را تشکیل کند تا همگان ملزم به اجرای آن باشند. از همه دانشگاه‌ها در هر سطحی که در توانشان باشد منفعت می‌ گیریم. پرداختن به مباحث اخلاق محیط دیجیتال و سایبر می‌تواند به اختصاصی از منظر الهیات می‌تواند اثربخش باشد.

او گفت: به طور طبیعی ماموریت ما سیاست‌گذاری و فراهم کردن زیرساخت‌ها نیست بلکه کار ما تشکیل محتوا و تشکیل انگیزه به نهادهای رسمی سرزمین جهت الزام تنظیم سند اخلاق است. تا بحال در این عرصه خلأ بوده و لذا ماموریت خود دانستیم در این عرصه ورود کنیم؛ اگر دانشکده الهیات در این عرصه ورود نکند، انتظاری از دیگر دستگاه‌ها نیست.

سعید نظری توکلی دبیر علمی همایش و مشاور امور بین الملل دانشکده الهیات در ادامه این نشست او گفت: ما هنگامی به اخلاق نگاه می‌کنیم، با رویکردهای متغیری روبه رو می‌شویم. گاه اخلاق یک دانش توصیفی است که بناست گزارشی از گزاره های اخلاقی اراعه دهد. در این نگاه، هرچند اخلاق نقش مهمی دارد،‌ اما کمتر انتظار می رود اتفاقی رخ دهد. نگاه دیگر،‌ نگاه کاربردی به علم اخلاق است. معتقدیم اخلاق، دانشی کاربردی است. طبیعتاً انتظار داریم اخلاق بتواند مسائل ما را  حل کند. به این علت انتظار ما از اخلاق،‌ حل قضیه است. این نوع باور به اخلاق در حل مسائل، انتظار ما را بالا می برد. ما با این رویکرد در دانشکده الهیات تلاش کردیم یک بار از اخلاق برای حل مسائل دیجتیال و فضای سایبر پشتیبانی بگیریم.

او گفت: ما در دانشکده الهیات نسبت به فضای سایبر و دیجیتال، جایگاهی بی طرفانه داریم. ما قرار نیست با موضع‌گیری خاص در این حوزه ورود کنیم بلکه بناست با یک بی طرفی کنار فضای دیگر بایستیم تا ببینیم با مداخله اخلاق چه اتفاقی می افتد. بازدید‌های ما نشان داده که ما در حوزه سایبر و فضای مجازی با مسائلی مواجهیم. برخی از این مسائل زمان می باشند، و برخی را اگر حل نکنیم، امکان پذیر تبدیل به تهدید بشود. به این علت ما رصد کردیم با چه مسائلی در این حوزه‌ها مواجهیم.

نظری توکلی درمورد محورهای همایش او گفت: بازدید‌های ما نشان داد ۶ محور کلی را به گفتن ۶ نوشته مهم همایش می‌توانیم در نظر بگیریم و مبتنی بر آن، مسائل بسیاری را مطرح کنیم. به این علت کنفرانس بین المللی اخلاق دیجیتال و فضای مجازی که در ۳۰ بهمن برگزار می‌بشود، در ۶ محور قرار می‌گیرد. اولین محور، تبیین شناختی و مبانی اخلاق دیجیتال است. اساساً برای ما سوال نقل است که اخلاق دیجیتال یعنی چه و چه مفهومی را در بر دارد و مبتنی بر چه زیرساختهایی است. اگر بتوانیم این زیرساخت‌ها را بشناسیم و بازتعریفی از آن داشته باشیم، زیاد راحت تر می‌توانیم کار کنیم.

او گفت: محور دوم، نیازمندی فردی و اجتماعی به اخلاق دیجیتال است. کنشگران در این فضا با چه نیازهایی نسبت به اخلاق دیجیتال روبه رو می باشند؟ آیا حس نیاز می کنند یا خیر. ما در کشورمان سازمانهایی داریم که در حوزه دیجیتال کار می کنند. کنشگران شخصی هم داریم که روزانه با فضای مجازی کار می‌کنند. اما سؤالمان این است که ما چه مقدار به اخلاق در منفعت گیری از فضای دیجیتال و فضای مجازی نیاز داریم. محور سوم که زیاد مهم است، نوشته صدمه خانواده از فضای دیجیتال است. ما برای حمایتاز خانواده چه راهکارهای اخلاقی می توانیم پیشنهاد کنیم تا کمترین صدمه و بیشترین منفعت را از این فضا ببرد؛‌ لذا باید صدمه‌ها را رصد کنیم؛ با این رویکرد،‌ اخلاق دیجیتال و صدمه های فضای مجازی محور چهارم می بود.

نظری توکلی در ادامه گفت: محور پنجم، اخلاق دیجیتال و تأثیر آن بر منفعت گیری از هوش مصنوعی و محور ششم، اخلاق دیجیتال و مسئولیت اجتماعی از نگاه ادیان است. یعنی اگر بخواهیم از نگاه ادیان به حوزه اخلاق نگاه کنیم و سپس گزاره اخلاقی را در فضای دیجیتال بیاوریم، چه اتفاقی می‌افتد. ما همین هفته اولین نشست را با عالمانی از آیین زرتشت برگزار می‌ کنیم. ترکیب هیئت علمی ما از دانشگاه‌های داخلی و خارجی خواهد می بود. دبیرخانه ما تا بحال بیشتر از ۴۰ مقاله دریافت کرده است. انتظارمان این است که با برخوداری از پشتیبانی‌های سازمان‌های مرتبط با فضای دیجیتال، اولین کنفرانس را به خوبی برگزار کنیم.

محمود شیخ دبیر اجرایی همایش بین المللی اخلاق دیجیتال و معاون پژوهش و فناوری دانشکده الهیات در این برنامه او گفت: در عرصه اخلاق دیجیتال و فضای مجازی اقداماتی در سطح بین المللی انجام شده است. در ایران اسناد و مدارک علمی ما در این حوزه زیاد اندک می بود. با دقت به الزام آن و مسائلی که در کشورمان داریم، به نظرمان رسید دانشکده الهیات در این حوزه ورود کند. پیش از این، دانشکده الهیات پیشگام  بانی اخلاق حرفه ای در ایران می بود. خدمات زیاد مؤثری را به نهاد و حتی سازمانهای صنعتی دادیم.

او گفت: کمیته علمی ما ۲۰ نفر از اساتید داخلی و خارجی است. شراکتکنندگان در این همایش،  انجمن اخلاقی زیستی اسلامی ایران، پایگاه استنادی  علوم جهان اسلام، بنیاد ملی بازی های رایانه ای، پژوهشگاه حج و زیارت، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی، پژوهشگاه علوم و فرهنگی اسلامی، پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات، دانشگاه قم، ادیان و مذاهب، شبکه دانشگاه‌های مجازی جهان اسلام،‌ دانشگاه صنعتی شریف و شهید بهشتی و فردوسی مشهد، آکادمی الدراسه الاسلامیه، دانشگاه زیتونه و کمیسیون ملی یونسکو می باشند. این همایش قدم ابتدایی است. ما یک مسابقه ایده‌پردازی داریم. یک نمایشگاه خواهیم داشت. پیش‌نشست‌هایی را برگزار می‌کنیم. رهبران ایران و جهان اسلام در قالب این پیش نشستها به طور حضوری و مجازی وجود می‌یابند.

محمود شیخ تدوین استاندارد اخلاق دیجیتال و اجرایی کردن این استاندارد در سطح ملی و بین المللی را مقصد کلان این دوره از همایش دانست.

زارع مسئول امور اجرایی همایش او گفت: در او گفت و گو اخلاق دیجیتال در دنیا کار شده است. دیگر ادیان در این عرصه قوی ورود کردند. در سرزمین ما این چنین سند اخلاقی تنظیم نشده و یا اگر شده، الزام‌آور نبوده است. همه رهبران ادیان را دعوت می کنیم تا ضمن وجود در همایش، در پیش‌نشست‌ها وجود می‌یابند تا سند اخلاق دیجیتال را بنویسند. در حوزه مسابقه ایده‌پردازی، از همه ایده‌پردازان حوزه اخلاق دیجیتال که می‌توانند راه حل‌هایی برای مشکلات این حوزه اراعه دهند، دعوت به همکاری می‌کنیم. ما ایده‌ها را جمع‌آوری می‌کنیم. این ایده‌ها پایش و قضاوت خواهد شد. از برگزیدگان ضمن تقدیر در همایش، تسهیلات خوبی را در صددیم از سوی صندوق فناوری و شکوفایی به آنها اعطا کنیم. این چنین طی جلساتی که با معاونت امور زنان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات داشتیم،‌ درمورد سند اخلاق مذاکراتی داشتیم.

او گفت: یکی از مسائل سند اخلاق این است که بدانیم آیا باید به فرزندانمان منفعت گیری کمتر از فضای مجازی را تجویز کنیم و یا به طور کنتر‌ل‌ شده با این فضا برخورد کنیم. حسن و قبح آن را بشناسیم. این چنین نمایشگاهی هم در حاشیه روز همایش درمورد آخرین دستاوردهای حوزه اخلاق دیجیتال با محوریت تألیفات و کارهای پژوهشی و تحقیقاتی و نیز محصولات فناورانه و نوآورانه برگزار می‌بشود.

انتهای‌مطلب/